Category Stories - Dutch

Het Requiem van Hans Lachman

Op 9 april 1945 stierf pastoor Henri Vullinghs in kamp Bergen-Belsen aan dysenterie. In juni van het jaar daarvoor was hij door de Duitsers opgepakt en overgebracht naar kamp Vught, waar hij zwaar mishandeld werd. Vullinghs was de spil in het verzet in Noord-Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vele joden en neergestorte geallieerde piloten bezorgde hij een onderduikadres. Een dapper man, die als pastoor van Grubbenvorst (bij Venlo) met grote vanzelfsprekendheid verzet bood tegen het kwaad van de oorlog.

Eén van de mensen die zijn leven te danken heeft aan de inzet van pastoor Vullinghs was de joodse componist Hans Lachman. In 1933 verhuisde Lachman van Duitsland naar Nederland waar hij als pianist, componist en arrangeur werk vond. Met name voor de omroepen schreef en arrangeerde hij veel muziek. Ter ere van Vullinghs componeerde Lachman een Requiem. Ja, een joods componist die de rooms-katholieke requiemtekst op muziek zette. Op 4 mei 1960 werd dit Requiem op de twee nationale radiozenders uitgezonden, als onderdeel van de Nationale Dodenherdenking.

Op 9 april 2015 werd Lachman’s Requiem opnieuw uitgevoerd, in de kerk van Grubbenvorst. Een tweede première na de eerste en enige uitvoering in 1960. Lachman had zich bij het componeren van zijn Requiem laten inspireren door de muzikale wereld van pastoor Vullinghs: het gregoriaans. Vullinghs was de oprichter van het Ward Instituut (1928) en het is zeer waarschijnlijk dat Lachman en Vullinghs meerdere malen over muziek gesproken hebben.

Lachman’s eerbetoon is een mooi voorbeeld van muzikale oecumene. Hij deed een poging om de muzikale wereld van Vullinghs te verstaan en op te nemen in zijn eigen idioom. Lachman schrok er niet voor terug om een tekst met een theologie die niet de zijne is, in zich op te nemen en op muziek te zetten. En zo ontstond een muzikale ontmoeting van twee werelden die in muzikaal, religieus en theologisch opzicht van elkaar vervreemd zijn geraakt. Het resultaat was een nieuwe muzikale wereld, ‘nieuw’ omdat het gregoriaans noch het gebruikelijke, aan de jazz ontleende idioom van Lachman erin herkenbaar was. Wat ik hoorde was een abstract, bijna emotieloos requiem, schurende muziek die nergens comfortabel werd. Zo werd hoorbaar dat werd gerouwd om zowel het joodse als het katholieke drama dat door de Tweede Wereldoorlog was veroorzaakt.






Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top