In november 2015 ging het pianoconcert van Joep Franssens in première. Franssens is een van mijn favoriete Nederlandse componisten. Zijn muziek is van deze tijd, hedendaagse ‘klassieke’ muziek. In tegenstelling tot sommige andere hedendaagse componisten weet hij een groot publiek aan te spreken. Zijn muziek is niet vervreemdend, vraagt geen kennis of toelichting. Als ik zijn muziek wil kenmerken, dan is het eerste woord dat in mij opkomt: harmonie. Franssens schrijft muziek waarin je wil wonen, klanken die je omarmen.

Een pianoconcert past op het eerste gezicht niet goed in het oeuvre van Franssens. Bij deze muzikale vorm denken we met name aan de grote componisten uit de 19e eeuw: Beethoven, Chopin, Liszt, Rachmaninov. In deze pianoconcerten is sprake van twee partijen: de piano versus het orkest. Deze twee partijen zijn met elkaar in gesprek, of wellicht is het beter te spreken van een ‘strijd’. Het woord ‘concert’ is dan ook afgeleid van het Latijnse woord concertare dat ‘wedijveren’ betekent. ‘Strijd’ en ‘wedijveren’ zijn woorden die niet passen bij de muziek van Joep Franssens. Toch schreef hij een pianoconcert, niet uit eigen beweging maar op verzoek van de jonge pianist Ralph van Raat. Om trouw te kunnen blijven aan zijn eigen muzikale uitgangspunten zocht Franssens de inspiratie niet bij het negentiende-eeuwse pianoconcert, maar bij de klavecimbel-concerten van Johann Sebastian Bach. Bij Bach staat de klavecimbel niet tegenover het orkest, maar maakt er deel van uit. Er is geen afwisseling tussen de ene en de andere partij, tussen klavecimbel en orkest, er is geen strijd. Klavecimbel en orkest spelen voortdurend samen en af en toe mag de klavecimbel zich even laten horen als een soort van leadzanger. Dat model gebruikte Franssens en dat leidde tot een groots werk waarin de klank van piano en orkest samenvloeien.

Ik was erbij, op de avond van de première en hoorde veel speelplezier, lang uitgestrekte klankvelden, lyrische melodieën, opeenstapelingen van klanken, afwisseling van stille momenten en stevig geluid. Nu is Joep Franssens niet zo maar een componist. Hij wil niet alleen maar mooie muziek maken, hij zoekt ook naar diepgang. Of beter gezegd: hij zoekt met zijn muziek naar de harmonie in de kosmos. De muziek van Franssens is, voor wie het horen wil, een spirituele zoektocht. In de chaos van de wereld waarin wij leven is daarom de muziek van Franssens zo welkom, want zij laat een ‘ander geluid’ horen, zij neemt ons mee in een wereld die komen zal; zij stelt zich – kritisch en troostrijk tegelijk – op tegenover de chaos.